vtb-bank.kz sayti fotosurati
Rossiyaning VTB bankining sho‘ba korxonasi bo‘lgan VTB Qozog‘iston banki 19-sanksiya paketi doirasida Yevropa Ittifoqining yangi sanksiyalariga duchor bo‘ldi. Ushbu kredit tashkilotiga nisbatan cheklov choralari 2025 yil 2 dekabrdan kuchga kiradi.
Milliy bank ma’lumotlariga ko‘ra, Qozog‘istondagi VTB banki 23 ta bank o‘rtasida aktivlari bo‘yicha 21-o‘rinni egallaydi. 1 sentyabr holatiga ko‘ra, uning aktivlari 238,7 milliard tengeni (443,6 million dollar) tashkil qilgan. Moliyaviy muassasa ADCB islom banki va Zaman-Banki o‘rtasida joylashgan.
Kursiv.kz xabariga ko‘ra, 2022 yil mart oyida (Rossiya Ukrainada maxsus harbiy operatsiya boshlaganidan so‘ng – tahr. izohi) xalqaro SWIFT to‘lov tizimi, shuningdek, Visa va MasterCard xalqaro to‘lov tizimlari VTB guruhi banklari bilan o‘z faoliyatini to‘xtatgan. VTB Qozog‘iston ham Yevropa va AQSH sanksiyalar ro‘yxatiga kiritilgani sababli dollar va yevro bilan ishlash imkoniyatini yo‘qotdi.
2024 yil yozida AQSH Moliya vazirligining Xorijiy aktivlarni nazorat qilish boshqarmasi (OFAC) tashkilotlarni ikkilamchi sanksiyalarga duchor bo‘ladigan jismoniy va yuridik shaxslar ro‘yxatini e’lon qildi. Ular orasida Qozog‘iston VTB ham bor edi.
Rossiya aksiyadorlariga tegishli bo‘lgan yana uchta Qozog‘iston banki — Sberbank Kazaxstan, Alfa Bank va Home Credit Bank ham qiyinchiliklarga duch keldi.
Birinchisi «Bayterek» xoldingi tomonidan sotib olinib, Bereke Bank deb nomlandi, keyinroq Qatarning Lesha Bankiga sotilgan. Ikkinchini Bank SentrKredit banki, Home Credit aksiyalarining 75 foizini Irji Shmeys boshchiligidagi PPF xalqaro investitsiya-moliya korporatsiyasining yuqori darajali menejerlari sotib oldi (hozirda bank ForteBank foydasiga sotilmoqda).
Natijada, VTB Qozog‘iston 2022 yilgacha Rossiya banklariga tegishli bo‘lgan, aksiyadorlari va operatsiyalarini o‘zgartirmagan yagona bank bo‘lib qoldi. Kredit tashkiloti asosiy e’tiborni Qozog‘iston va Rossiya o‘rtasidagi savdo operatsiyalarini qo‘llab-quvvatlashga qaratdi.
Bir qator Qozog‘iston kompaniyalari avvalroq Yevropa Ittifoqi va AQSH sanksiyalari ro‘yxatiga kiritilgan edi. Sentyabr oyida Bloomberg agentligi Yevropa Ittifoqi Qozog‘istonga qarshi birinchi marta ikkilamchi sanksiyalar qo‘llash masalasini ko‘rib chiqayotgani haqida xabar bergandi, biroq bu hali amalga oshirilmadi.
Yevropa Ittifoqining yangi sanksiyalari Markaziy Osiyoning boshqa banklariga, jumladan Qirg‘izistonning «Tolubay» va «Yevroosiyo jamg‘arma banki»ga hamda Tojikistonning «Dushanbe Siti bank», «Spitamen» va «Tojikiston Kommersbanki»lariga ham ta’sir ko‘rsatdi. Ushbu banklar uchun cheklovlar 12 noyabrdan kuchga kiradi.
