Hokim Xoliqzoda. khovar.tj sayti fotosurati
Tojikiston hukumati Dushanbeda Markaziy Osiyo sun’iy intellekt (SI) markazini tashkil etish niyatida. Bosh vazirning birinchi o‘rinbosari Hokim Xoliqzoda ushbu tashabbusni AI Conf-2025 xalqaro konferensiyasida e’lon qildi, deb xabar beradi «Xovar» axborot agentligi.
Mulozimning so‘zlariga ko‘ra, bu sohada sezilarli ishlar amalga oshirilgan. Xususan, mamlakatda SI akademiyasi tashkil etilgan, 750 dan ortiq yosh mutaxassislar tayyorlangan va 10 dan ortiq milliy startaplar yaratilgan, ularning aksariyati xalqaro bozorlarga chiqqan. Bundan tashqari, sun’iy intellekt 10 ta Tojikiston universitetining o‘quv dasturlariga kiritilgan va «100 ta umumiy ta’lim maktabida sun’iy intellekt darslari» loyihasi boshlangan. Hukumat ko‘magida Dushanbeda maxsus innovatsion zona maqomiga ega SI erkin bandlik zonasi tashkil etilgan.
Xoliqzoda 2022 yilda Tojikiston Markaziy Osiyoda 2040 yilgacha sun’iy intellektni rivojlantirish strategiyasini tasdiqlagan birinchi davlat bo‘lganini eslatdi. Bosh vazir o‘rinbosari shuningdek, mamlakat tashabbusi bilan bu yil BMT Bosh Assambleyasining «Markaziy Osiyoda barqaror rivojlanish uchun yangi imkoniyatlar yaratishda sun’iy intellektning roli» nomli maxsus rezolyutsiyasi qabul qilinganini qo‘shimcha qildi.
Bugungi kunda ko‘plab mamlakatlar ta’lim, sog‘liqni saqlash, qishloq xo‘jaligi, energetika, davlat boshqaruvi va boshqa sohalarda yangi texnologiyalarni faol ravishda joriy etmoqda. Bundan tashqari, sun’iy intellekt global sanoat inqilobining harakatlantiruvchi kuchi va raqamlashtirishning lokomotivi sifatida tan olingan.
«Xalqaro ekspertlarning fikriga ko‘ra, 2030 yilga kelib sun’iy intellekt global yalpi ichki mahsulot o‘sishiga sezilarli hissa qo‘shishi mumkin. Hozirda sun’iy intellektni rivojlantirish uchun siyosiy, iqtisodiy va gumanitar poydevor qo‘yayotgan mamlakatlar ertaga global rivojlanishning oldingi qatorida bo‘lishadi», — deb ta’kidladi Xoliqzoda.
Dushanbeda bo‘lib o‘tgan AI Conf-2025 da sun’iy intellekt sohasidagi yetakchi kompaniyalarni birlashtiruvchi Area AI konsorsiumini tashkil etish bo‘yicha hujjatlar rasman imzolandi. Shuni ta’kidlash joiz, ushbu loyihaning ishga tushirilishi shu yilning iyun oyida e’lon qilingan edi.
Konsorsium tarkibiga Tojikiston, AQSH, BAA, Singapur, Hindiston, Indoneziya, Qozog‘iston va O‘zbekiston kompaniyalari kiradi. Ishtirokchilar «yashil» hisoblash va fundamental tadqiqotlardan tortib, yechimlarni monetizatsiya qilish va boshqa mamlakatlarga eksport qilishgacha bo‘lgan to‘liq texnologik siklni yaratish ustida ishlamoqdalar.
Bundan tashqari, konferensiyada ma’muriy menejmentga ta’sir ko‘rsatadigan keng ko‘lamli loyiha e’lon qilindi. Tojikiston rasmiylarining fikriga ko‘ra, Sanoat va yangi texnologiyalar vazirligi agentga asoslangan SI brauzerini sinovdan o‘tkazgan dunyodagi birinchi agentlikka aylanishi mumkin. Ushbu vosita qo‘lda tadqiqot jarayonlarini real vaqt rejimida aqlli tahlil bilan almashtirish uchun mo‘ljallangan.
Loyiha joriy yilning to‘rtinchi choragida ishga tushirilishi kutilmoqda va unda 140 nafar vazirlik xodimini o‘qitish ko‘zda tutilgan.
Shu bilan birga, bitta mahalliy startap SIni davlat boshqaruviga integratsiya qilish uchun ekotizim yaratishga qaratilgan milliy raqamli boshqaruv dasturi — Project AI-GOVni ishlab chiqishni boshlamoqda.
ℹ️ Sun’iy intellekt bo‘yicha xalqaro konferensiya AI Conf-2025, birinchi marta Dushanbeda bo‘lib o‘tdi. Tadbirda dunyoning 20 dan ortiq mamlakatidan yetakchi texnologiya kompaniyalari va tadqiqot markazlari ishtirok etdi.
