Kuryerlik va logistika sohasida ishlayotgan musulmonlarga Islomda taqiqlangan («harom») oziq-ovqat va tovarlarni tashish taqiqlanadi, degan fatvo Rossiya Konstitutsiyasiga ziddir. Bu haqda RF prezidenti maslahatchisi, Inson huquqlari bo‘yicha kengash (IHK) rahbari Valeriy Fadeyev ma’lum qildi.
U fatvo Konstitutsiyaning kamida besh moddasiga zid ekanini ta’kidladi:
▪️ 14-moddada Rossiya dunyoviy davlat ekani aytilgan. «Rossiya Federatsiyasi musulmonlari diniy boshqarmasining xulosasi samarali mehnat va fuqarolik-huquqiy munosabatlarni tartibga solishga qaratilgan, bu esa federal qonun chiqaruvchi organlarning mutlaq vakolatiga kiradi», deb tushuntirdi Fadeyev;
▪️ 8-modda – Rossiyada yagona iqtisodiy makon va tovarlar va xizmatlarning erkin harakatlanishi kafolati to‘g‘risida: «RF musulmonlari diniy boshqarmasining xulosasi bunday harakatga sun’iy to‘siqlar yaratib, ushbu tamoyilni buzadi»;
▪️ 37-modda – kasb va hunar tanlash erkinligi to‘g‘risida: «Bu fuqarolarning ishni erkin tanlash huquqi orqali amalga oshiriladi»;
▪️ 19-modda – fuqarolarning ijtimoiy, irqiy, milliy, til yoki diniy mansubligiga qarab huquqlarini cheklashning har qanday shakllari taqiqlanishi to‘g‘risida: «[Fatvo] diniy mansublikdan kelib chiqqan holda mehnat erkinligini asossiz ravishda cheklashni nazarda tutadi»;
▪️ 29-modda – Ijtimoiy, irqiy, milliy yoki diniy adovat va adovatni qo‘zg‘atuvchi targ‘ibot yoki tashviqotga yo‘l qo‘yilmasligi to‘g‘risida: «Ushbu qaror [Rossiya Federatsiyasi musulmonlari diniy boshqarmasi] diniy ixtilofni qo‘zg‘atishga qaratilgan... Diniy boshqarma xulosasi kuryer musulmonlarning o‘zlari boshqalarga nisbatan qarshi qo‘yishiga va o‘z mijozlarini shunga mos ravishda farqlashiga olib keladi».
Musulmonlar diniy boshqarmasi 7 oktyabr kuni Inson huquqlari bo‘yicha kengash rahbari e’tiroziga sabab bo‘lgan fatvoni e’lon qildi. Unda aytilishicha, musulmonlarga («halol») tovarlar — oziq-ovqat, islom qonunlariga ko‘ra so‘yilgan hayvonlarning go‘shti, sabzavotlar, kiyim-kechak, mebel, elektronika, kitoblar va dori-darmonlarni tashish ruhsat etilgan. Shu bilan birga, islom qonunlarini buzuvchi alkogolli ichimliklar, qimor va butparast buyumlari, cho‘chqa go‘shti va boshqa mahsulotlarni yetkazib berish mumkin emas, deb hisoblanadi.
Fatvoda aralash yuklarni tashish tartibi ham tushuntirilgan. Agar posilkada halol ham, harom ham bo‘lsa, lekin birinchisi ko‘p bo‘lsa, keyinchalik sadaqa to‘lash sharti bilan kuryerning ishlashiga ruxsat beriladi. Agar posilkaning tarkibi noma’lum bo‘lsa, masalan, ochilmagan qutilarni yetkazib berishga ruxsat beriladi, chunki bu holda javobgarlik yetkazib beruvchi zimmasiga tushmaydi.
ℹ️ 2024 yil dekabr oyida Rossiya Federatsiyasi musulmonlari diniy boshqarmasi tomonidan ko‘pxotinlikka ruxsat beruvchi fatvosi ham keng muhokamalarga sabab bo‘lgandi. Musulmonlar diniy boshqarmasi Ulamolar kengashi barcha xotinlarga adolatli va teng munosabatda bo‘lgan taqdirda, musulmon erkakning to‘rttagacha ayolni nikohga olishiga izn bergan. Bosh prokuratura ushbu fatvoga javoban, bu Rossiya qonunchiligiga va an’anaviy rus ma’naviy-axloqiy qadriyatlarini saqlash va mustahkamlash sohasidagi davlat oilaviy siyosati tamoyillariga zid ekanini ta’kidlagan. Nazorat mahkamasi Musulmonlar diniy boshqarmasi raisi Shamil Alyautdinovga ko‘p xotinlikka ruxsat berilganligi haqidagi bayonoti uchun bildirishnoma yuborgan. Natijada Ulamolar kengashi fatvoni qaytarib olgan.
